Kirkja og list hafa verið nátengd frá fornu fari. Trú og list hafa verið nánast sem eitt í huga margra.
En hvaða list?
Tónlist og myndlist, myndu flestir svara. Líka orðsins list að sjálfsögðu.
Listviðburðir fara oft fram í kirkjum og þar ber að sjálfsögðu tónlistina hæst. Leikrit hafa verið sett upp í kirkjuhúsum, danssýningar, myndlistarsýningar og gjörningar.
Rými húsa skiptir ætíð miklu máli í allri list og glöggir listamenn hafa fyrir löngu séð að rými margra kirkjuhúsa er gráupplagt fyrir ýmsa listviðburði.
Þjóðkirkjan hefur sannarlega opnað dyr sínar fyrir alls konar listviðburðum og talið það vera sjálfsagt mál að greiða götu listamanna. Hún hefur jafnframt litið á það sem leið til að boða fagnaðarerindið að fólk komi í ýmsum erindagjörðum inn í guðshúsið sem er þannig úr garði gert að sitthvað innan þess er boðun í sjálfu sér. Eins og til dæmis altaristafla, steindur gluggi o. s. frv. Þjóðkirkjan gætir þess þó að ekkert fari fram í kirkjunni sem ekki samrýmist vígðum helgidómi hennar eins og segir í reglum sem hún hefur sett sér, Samþykktir um innri málefni þjóðkirkjunnar.
Einum ágætum listamanni var neitað um að hengja upp yfir altari kirkju einnar í borginni átta strokka bílmótor í keðjum og átti olía að drjúpa úr vélinni niður á altarið sem áminning um hvernig vélin hefði ráðist inn í rými guðsdómsins í náttúrunni og vara sömuleiðis við ógninni sem stafaði af notkun jarðefnaeldsneytis. Listamaðurinn var ekki sáttur við neitunina og jafnvel þótt hann hefði boðist til að breiða segldúk yfir altarið sem átti að vísa til fiskimannanna við Galíleuvatn.
Listamenn hafa lýst ánægju sinni með kirkjurnar sem listrými. Síðast í morgun gat að líta athyglisvert viðtal við listamanninn Mugison (Örn Elías Guðmundsson) en fyrirsögnin var: Spilar í hundrað kirkjum. Hann er nú lagður af stað í tónleikamaraþon og segir ganga vonum framar að fylla kirkjurnar.
Tónlistarmaðurinn segist hafa verið lengi heillaður af kirkjum og hann hafi farið að hugsa um hvar bestu tónleikahallirnar væru. Auðvitað kirkjurnar sem hafa orðið á vegi hans í lífinu, „svo fallegar og dularfullar.“
Mugsion er spurður hvort hann verði einn á sviðinu eða undir altaristöflunni. Svarið er já og hann er með alls konar hljóðfæri og þó að þau séu af ýmsum toga eins og það sem hann kallar orgel framtíðarinnar (fjölvíddarhljóðfæri) þá er altaristaflan á sínum stað. Prédikun hennar einnar og sér er sterk hvaða stef svo sem hún leiðir fram fyrir augu gestanna sem sækja tónleika þessa ágæta listamanns.
Mugsion svarar eftirfarandi spurningu með umhugsunarverðum hætti:
Skjáskot – Morgunblaðið 27. apríl 2024
En þó að værðin sé notaleg og kirkjan fagni listinni og bjóði hana velkomna verður hún ætíð að minna öll þau sem í kirkju ganga að:
Helgasti staður í hverri kirkju er altarið.
Sjálf kirkjan er reist utan um altarið.
Það er tákn fyrir himininn og ríki Guðs.
Altarið er borð þar sem táknræn máltíð er höfð um hönd og þar situr í öndvegi sjálfur frelsarinn með táknrænum hætti og gefur sjálfan sig til fæðu.
Skjáskot – Morgunblaðið 27. apríl 2024
Kirkja og list hafa verið nátengd frá fornu fari. Trú og list hafa verið nánast sem eitt í huga margra.
En hvaða list?
Tónlist og myndlist, myndu flestir svara. Líka orðsins list að sjálfsögðu.
Listviðburðir fara oft fram í kirkjum og þar ber að sjálfsögðu tónlistina hæst. Leikrit hafa verið sett upp í kirkjuhúsum, danssýningar, myndlistarsýningar og gjörningar.
Rými húsa skiptir ætíð miklu máli í allri list og glöggir listamenn hafa fyrir löngu séð að rými margra kirkjuhúsa er gráupplagt fyrir ýmsa listviðburði.
Þjóðkirkjan hefur sannarlega opnað dyr sínar fyrir alls konar listviðburðum og talið það vera sjálfsagt mál að greiða götu listamanna. Hún hefur jafnframt litið á það sem leið til að boða fagnaðarerindið að fólk komi í ýmsum erindagjörðum inn í guðshúsið sem er þannig úr garði gert að sitthvað innan þess er boðun í sjálfu sér. Eins og til dæmis altaristafla, steindur gluggi o. s. frv. Þjóðkirkjan gætir þess þó að ekkert fari fram í kirkjunni sem ekki samrýmist vígðum helgidómi hennar eins og segir í reglum sem hún hefur sett sér, Samþykktir um innri málefni þjóðkirkjunnar.
Einum ágætum listamanni var neitað um að hengja upp yfir altari kirkju einnar í borginni átta strokka bílmótor í keðjum og átti olía að drjúpa úr vélinni niður á altarið sem áminning um hvernig vélin hefði ráðist inn í rými guðsdómsins í náttúrunni og vara sömuleiðis við ógninni sem stafaði af notkun jarðefnaeldsneytis. Listamaðurinn var ekki sáttur við neitunina og jafnvel þótt hann hefði boðist til að breiða segldúk yfir altarið sem átti að vísa til fiskimannanna við Galíleuvatn.
Listamenn hafa lýst ánægju sinni með kirkjurnar sem listrými. Síðast í morgun gat að líta athyglisvert viðtal við listamanninn Mugison (Örn Elías Guðmundsson) en fyrirsögnin var: Spilar í hundrað kirkjum. Hann er nú lagður af stað í tónleikamaraþon og segir ganga vonum framar að fylla kirkjurnar.
Tónlistarmaðurinn segist hafa verið lengi heillaður af kirkjum og hann hafi farið að hugsa um hvar bestu tónleikahallirnar væru. Auðvitað kirkjurnar sem hafa orðið á vegi hans í lífinu, „svo fallegar og dularfullar.“
Mugsion er spurður hvort hann verði einn á sviðinu eða undir altaristöflunni. Svarið er já og hann er með alls konar hljóðfæri og þó að þau séu af ýmsum toga eins og það sem hann kallar orgel framtíðarinnar (fjölvíddarhljóðfæri) þá er altaristaflan á sínum stað. Prédikun hennar einnar og sér er sterk hvaða stef svo sem hún leiðir fram fyrir augu gestanna sem sækja tónleika þessa ágæta listamanns.
Mugsion svarar eftirfarandi spurningu með umhugsunarverðum hætti:
Skjáskot – Morgunblaðið 27. apríl 2024
En þó að værðin sé notaleg og kirkjan fagni listinni og bjóði hana velkomna verður hún ætíð að minna öll þau sem í kirkju ganga að:
Helgasti staður í hverri kirkju er altarið.
Sjálf kirkjan er reist utan um altarið.
Það er tákn fyrir himininn og ríki Guðs.
Altarið er borð þar sem táknræn máltíð er höfð um hönd og þar situr í öndvegi sjálfur frelsarinn með táknrænum hætti og gefur sjálfan sig til fæðu.
Skjáskot – Morgunblaðið 27. apríl 2024
